SOLITARIA EDO TAENIA

Parasito mota da eta gizakien estean egoten da. Zuk elikatzen zarenaz elikatzen da parasito hau. Normalean 3-4m neurtzen du eta gehienez 8m, baina egon dira kasuak non 12mkoak ere egon direnak.

Txerriak eta Basurdeak edukitzen dute eta gizakiak jatean transmititzen da. Hestean geratzen da eta bertan bere larba prozesua hasten da.

Bere forma laua da eta kolore horixkakoa, bere burua orratzaren puntaren baino txikiagoa da.

ARTROSIA

Gaixotasun hau, kartilagoaren desgastearengatik gertatzen da. Ehun bat da eta muskulo horrekin mugimendu bat egitean, amortiguatzeaz arduratzen da, gaizotasun erreumatiko ezagunena da. Espainian adibidez, 20 urtetik aurreko ehuneko ehun portzentajetik ehuneko 16ak du gaixotasun hau. Gehienbat adin aurrertuetan agertzen da eta hiru laurdenak emakumezkoak dira.
Artrosia normalean 50urtetik aurrera agertzen da. Gorputzeko edozein ataletan ager daiteke baina esanguratsuenak, bizkarrekoa da, eta bizkarretik lepora edo zonalde lumbarrera, aldakakoa, belaunekoa, eskukoa eta hankekoa.
Artrosia, eragozpen txikiekin hasten da esfortzu fisikoren bat egin ondoren. Emakumeei gehiago afektatzen die menopausia dela eta.
Belaunetako artrosia, afektatuereniko bat da pisi gehien sufritzen duen artikulazioa delako, eta zaila egiten da ibiltzea, eseritzea, eserlekutik altsatzea...

Gaixotasun Mentalak

Gaixotasun mentalak, hainbat arrazoiengatik agertzen dira:

*Esperientzia txarrak, adib: Familiako kideren bat hiltzea...

*Jaiotzetik edukitzea.

*Buruan kolperen bat sufritzea.

...

Arrazoi hauetariko bat sufritzean, pertsona horrek arrazonamendua galtzen du, jokabidea, legeei adaptatzea ia ezinezkoa egiten zaio, errealitatea eta fikzioa ez ditu desberdintzen...

Gaixotasun mental ezagunena psikosia da eta honekin batera depresioa, eskizofrenia eta bipolaritatea.
1973. urterarte, homosexualitatea eta transexualitatea gaixotasun mentala bezala hartu da.
Transtorno mental ezbardina daude, eta larritasunarengatik neurtzen da, adibidez transtorno psikotikoa eta transtorno neurotikoa.

TUBERCULOSIA

Gaixotasun infekzioso hau orain dela ez asko hilketa gehien sortzen zuen arazoa zen mundu osoan eta ez zegoen soluziorik, gaur egun min biziarekin bezala.
Tuberculosisa gehienbat biriketan agertzen da, baina gorputzeko beste leku batzuetan ere agertzen da adibidez: nerbio sisteman, zirkulazioan, artikulazioetan, hezurretan eta azalean.
Sintoma ezagunenak hauek dira:
*Eztula eta listua odolarekin botatzea.
*Sukarra.
*Gauen izerdia.
*Pisua galtzea
*Hotzikarak
*Zorabioak
Tuberculosia gehienbat airearen bidez kutsatzen da gaixoak eztula egiteanadibidez.
1999.urtean, 3.689.833 pertsona kontagiatu ziren eta 2005.urtean, 1.6 pertsona egon ziren contagiatuta birus honengatik.
Birus honi aurre egiteko, bakuna bat dago, baina herri azpigaratuetan zailagoa da bakuna hau lortzea beti bezala.
Prebenitzeko pausu batzuk eman dira:
*Gaixoak muxuzapiak erabiltzean dituenean bota behar ditu.
*Etxea bentilatuta egon behar du.
*Etxea trapu bustiekin garbitu behar da.
*Maskarilla erabili
...

IHESA

Gaixotasun hau sistema inmunologikoaren sustsipen progresiboaren konsekuentzia da.
Birus hau, 1983an aurkitu zen giza immunoeskasiaren birusa  (VIH) izenarekin ezagutzen da.
Ihesari aurre hartzeko honako prozesu hauek hartu behar dira kontuan:

* Penetrazioa.
* Sexo orala
* Modu parenterala
* Erdaikuntza
* Erresistentzi naturala
* Listua
* Abstinentzia

* Monogamia

GRIPE ABIARIA (AVIAR)

Gripe mota hau gehienbat hegaztiei afektatzen die, baina beste mamifero mota askori ere,adibidez; txerria, katua, gu..
H5N1 izen zientifikoarekin ere ezagutzen da.
Gripe abiariaren lehenengo kasua 1997 an gertatu zen Hong Kongen. 18 pertsona contagiatu ziren hegazti azoka batean eta hortik epidemia bat bihurtu zen.
Gripe mota hau, gizakian beste edozein gripe bat bezala agertzen da bere sintomekin; sukarra, eztula, buruko mina... Baina beste kasu larriagoetan bezala neumonia ere agertu da eta oso kasu espezialetan konjuntibitisa ere agertu da.
Gripe hau afektatzeko taldean egon behar da, gutxi gorabehera 10 pertsonekin.
Lehen 2005ean bakuna egin zen.
Tratamendurik ez dago, baina farmako batzuen bitartez birusaren garapena frena daiteke.

 

GRIPE A

Inkubatzeko periodoa 7 egunekoa da.

Sintoma hauek badituzu, Gripe A izango duzu:

-Sukarra>38ºC edo arnasa hartzeko arazoak:
*Eztula
*Buruko min handia
*belarriko mina
*Eztarriko mina
*Muskuluetan mina
*Goragalea

Dagoeneko, Espainian hasi dira pertsonak bakunatzen. Azaroaren 16an hasi ziren bakunatzen infektatuta zeuden pertsonek eta gaixoekin lan egiten duten erizainak, medikuak...
12.000 pertsona bakunatuko dira egunero, baina egun asko beharko dira pertsona guztiak arriskutik libre egoteko.
972.000 pertsona oso egoera larrian daude.
50000 emakume haurdun daude eta haurdun dauden emakumeei, bakuna ezberdina emango zaie umeari kalte egin dezakelako.

Dosi bakarra behar da, baina 2 urte baino gutxiago duten umeei, bi dosi eman beharko zaie 21 egunen zehar.

450000 bakuna daude Espainian eta aste honetan zehar beste 235.640 bakuna ekarriko dira.